De 5 meest gestelde vragen over partneralimentatie en antwoorden

Bij een scheiding komen er veel vragen op je af, vooral als het gaat om partneralimentatie. Hoe werkt het? Hoe lang moet je betalen? En hoe zit het met belastingen? In deze blog geven we antwoord op de vijf meest gestelde vragen over partneralimentatie.

1: Wat is partneralimentatie?

Partneralimentatie is een financiële bijdrage die de ene ex-partner aan de andere betaalt na een echtscheiding of beëindiging van een geregistreerd partnerschap. Dit is alleen verplicht als één van de partners niet voldoende inkomen heeft om in zijn of haar eigen levensonderhoud te voorzien.

De gedachte hierachter is simpel: tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben jullie een bepaalde levensstandaard opgebouwd. Als één van jullie na de scheiding financieel niet rondkomt, kan er een alimentatieverplichting ontstaan. Dit is wettelijk vastgelegd in artikel 1:157 BW.

Let op: Partneralimentatie geldt niet voor samenwoners, tenzij hier schriftelijke afspraken over zijn gemaakt.

2: Hoe wordt partneralimentatie berekend?

De hoogte van de partneralimentatie hangt af van twee dingen:

1. De behoefte van de alimentatiegerechtigde (de ex-partner die de alimentatie ontvangt).
   Dit wordt vaak berekend aan de hand van de Hof-norm: ongeveer 60% van het netto gezinsinkomen tijdens het huwelijk.
2. De draagkracht van de alimentatieplichtige (de ex-partner die de alimentatie betaalt).
   Hier wordt gekeken naar het inkomen, vaste lasten en eventuele kinderalimentatie.

Rechters en advocaten gebruiken hiervoor alimentatierekenmodellen. Als jullie er samen niet uitkomen, kan de rechter de hoogte bepalen.

3: Hoelang moet partneralimentatie betaald worden?

Sinds 1 januari 2020 gelden er nieuwe regels voor de duur van partneralimentatie:
De standaardregel is dat de alimentatie maximaal de helft van de duur van het huwelijk wordt betaald, met een maximum van 5 jaar.

Er zijn drie uitzonderingen:

1. Lang huwelijk + bijna AOW
   Als het huwelijk langer dan 15 jaar duurde én de alimentatiegerechtigde binnen 10 jaar AOW krijgt, loopt de alimentatie door tot de AOW-leeftijd.
2. Lang huwelijk + geboren vóór 1970
   Als het huwelijk langer dan 15 jaar duurde en de alimentatiegerechtigde vóór 1 januari 1970 is geboren, geldt een maximale duur van 10 jaar.
3. Kinderen jonger dan 12 jaar
   Als er kinderen uit het huwelijk zijn geboren, eindigt de alimentatie niet eerder dan wanneer het jongste kind 12 jaar wordt (mits de ontvangende ouder de hoofdverzorger is)

4: Wat als mijn financiële situatie verandert?

Het is mogelijk om partneralimentatie te wijzigen of stop te zetten als er grote veranderingen in de financiële situatie plaatsvinden, zoals:

• De alimentatiegerechtigde gaat meer verdienen of gaat samenwonen/trouwen met een nieuwe partner.
  De alimentatieplichtige krijgt financiële problemen (bijvoorbeeld door werkloosheid of ziekte).
• Als jullie het samen eens zijn, kunnen jullie de alimentatie in goed overleg aanpassen. Zo niet, dan kan de rechter gevraagd worden om de alimentatie opnieuw vast te stellen.

5: Hoe zit het met de belasting en partneralimentatie?

• Voor de betaler: Partneralimentatie is aftrekbaar als persoonsgebonden aftrek in box 1 van de inkomstenbelasting. Dit kan financieel gunstig zijn.
• Voor de ontvanger: De ontvangen partneralimentatie is belast inkomen en moet worden opgegeven bij de belastingaangifte.
• Voor samenwoners gelden andere regels: zij hebben geen wettelijke onderhoudsplicht, maar kunnen wel onderlinge afspraken maken. Alimentatie tussen ex-samenwoners is alleen aftrekbaar als er een dringende morele verplichting is en de alimentatie niet hoger is dan de Tremanormen.
• Partneralimentatie is alleen aftrekbaar als het wordt betaald aan de gewezen echtgenoot of ex-geregistreerd partner en voortkomt uit een juridische onderhoudsverplichting.
• Als ex-partners nog op hetzelfde adres wonen, is de situatie ingewikkelder. Volgens de Belastingdienst is partneralimentatie in principe niet aftrekbaar als ex-partners nog samenleven alsof ze een gezin vormen. Dit komt doordat er dan niet duurzaam gescheiden wordt geleefd, een voorwaarde voor aftrek.

Uitzondering: In 2023 heeft de Belastingdienst bepaald dat alimentatie wél aftrekbaar kan zijn tijdens de scheidingsprocedure, mits er een juridisch afdwingbare onderhoudsverplichting bestaat. Dit betekent dat er een duidelijke scheiding moet zijn in financiën en huishouding, zelfs als jullie nog onder één dak wonen.

Afkoop van partneralimentatie: Let op de fiscale gevolgen

Soms is het voor beide partijen aantrekkelijk zijn om de partneralimentatie af te kopen “een bedrag ineens”. Hoewel de afkoop van partneralimentatie mogelijk is, zijn er belangrijke fiscale regels waar rekening mee moet worden gehouden om vervelende gevolgen te voorkomen.

Wat is afkoop van partneralimentatie?

Afkoop van partneralimentatie betekent dat de verplichting om periodieke betalingen aan de ex-partner te doen, in één keer wordt afgekocht. Dit kan voor beide partijen aantrekkelijk zijn: de ontvanger krijgt een eenmalig bedrag en de betalende partij is van de maandlasten af. Dit kan bijvoorbeeld voordelig zijn wanneer beide partijen zich willen losmaken van de financiële verplichtingen na de scheiding.

Wanneer is afkoop fiscaal aftrekbaar?
Een belangrijk punt om in gedachten te houden bij de afkoop van partneralimentatie is de belasting. De afkoopsom wordt fiscaal belast, maar in sommige gevallen kan deze betaling aftrekbaar zijn voor de betalende partij. Er is echter één belangrijke voorwaarde: de betaling mag pas na de inschrijving van de echtscheiding bij de burgerlijke stand worden gedaan. Dit is essentieel voor het fiscale voordeel.

Volgens de wet is het alleen mogelijk om de afkoopsom aftrekbaar te maken als de betaling plaatsvindt aan de ex-echtgenoot. Als de betaling voor de inschrijving van de echtscheiding plaatsvindt, is de ontvanger juridisch gezien geen ‘gewezen echtgenoot’ en kan de alimentatie niet aftrekbaar zijn. Dit kan leiden tot een vervelend fiscaal effect: de ontvangen alimentatie wordt dan wel belast, maar de betalende partij kan het bedrag niet aftrekken van zijn of haar belastbaar inkomen. Dit is niet alleen financieel ongunstig, maar het kan ook leiden tot extra belastinglasten die gemakkelijk vermeden hadden kunnen worden.

Dus: Let op de Timing
Afkoop van partneralimentatie kan een goede oplossing zijn voor beide partijen bij een scheiding, maar het is belangrijk om goed op de fiscale regels te letten. De betaling van de afkoopsom moet pas na de inschrijving van de echtscheiding plaatsvinden, anders wordt de alimentatie wel belast, maar kan de betalende partij het bedrag niet aftrekken.

Conclusie
Partneralimentatie is een complex onderwerp met veel regels en uitzonderingen. Het is belangrijk om goede afspraken te maken en advies in te winnen als jullie er samen niet uitkomen.

Heb je vragen over jouw/jullie specifieke situatie? Neem dan contact met op. Ik help jullie graag verder!