Een scheiding is vaak al ingewikkeld genoeg. Als er dan ook nog een eigen woning in het spel is, komen er meteen veel vragen op jullie af. Wie blijft er in het huis wonen? wordt het verkocht? Of houden jullie het tijdelijk samen aan? In deze blog neem ik jullie stap voor stap mee door de mogelijkheden, de financiële gevolgen en de juridische stappen die nodig zijn. Zo weet je waar je aan toe bent en kun je samen weloverwogen keuzes maken.
Welke opties heb je bij een eigen woning?
Als je samen eigenaar bent van een woning, staan er grofweg drie opties open zodra je besluit te gaan scheiden:
1. Verkoop van de woning
Jullie kunnen ervoor kiezen de woning te verkopen. dit is vaak de meest overzichtelijke oplossing, vooral als geen van beiden in de woning wil of kan blijven. De verkoopopbrengst wordt dan, na aftrek van kosten en aflossing van de hypotheek, verdeeld volgens de afspraken die jullie hebben gemaakt (bijvoorbeeld 50/50 bij gemeenschap van goederen of op basis van eigendomsverhouding bij geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract).
2. Overname door een van beiden
Wil een van jullie in de woning blijven wonen? Dan kan diegene proberen het huis over te nemen. dit betekent dat diegene de ander uitkoopt. De hoogte van die uitkoop hangt af van de waarde van de woning, de hoogte van de hypotheek en eventueel overwaarde. Houd er rekening mee dat degene die het huis overneemt ook zelfstandig de hypotheek moet kunnen dragen. De bank zal dit beoordelen op basis van inkomen en financiële draagkracht.
3. Gezamenlijke eigendom aanhouden
Soms kiezen mensen ervoor om de woning voorlopig samen te blijven bezitten. Dit kan bijvoorbeeld als jullie kinderen nog jong zijn en je rust wilt bewaren. Een van jullie blijft in het huis wonen, de ander verhuist. Er worden dan afspraken gemaakt over wie wat betaalt en hoe lang deze situatie mag duren. Houd er rekening mee dat dit op de lange termijn complex kan worden, zeker als de marktwaarde verandert of als er nieuwe partners in beeld komen.
Wat zijn de financiële gevolgen?
Bij een scheiding met een eigen woning komen er verschillende kosten en belastingkwesties kijken.
- Kosten van verkoop of overname: bij verkoop moet je denken aan makelaarskosten, overdrachtsbelasting (indien van toepassing), en notariskosten. Bij overname komt daar vaak ook een nieuwe hypotheek bij kijken, met bijbehorende afsluitkosten.
- Hypotheekrenteaftrek: als jullie nog samen eigenaar zijn maar één van beiden woont er, dan gelden er speciale fiscale regels. De betaalde rente is dan onder voorwaarden nog (gedeeltelijk) aftrekbaar. Let goed op: de belastingdienst kijkt strikt naar wie er daadwerkelijk woont en wie welke lasten betaalt.
- Bijleenregeling: als je overwaarde ontvangt uit de verkoop en binnen drie jaar een nieuwe woning koopt, moet je die overwaarde weer inbrengen in de nieuwe woning om recht te houden op volledige hypotheekrenteaftrek. Dit kan gevolgen hebben voor je financieringsmogelijkheden.
- Vermogen en toeslagen: de waarde van de eigen woning telt mee voor je box 3-vermogen (indien geen eigen woning meer) en kan invloed hebben op toeslagen zoals huurtoeslag of kindgebonden budget. Laat je hier goed over informeren.
Hoe regel je alles juridisch?
Het goed vastleggen van afspraken rondom de woning is essentieel, zowel voor nu als voor de toekomst. een paar belangrijke aandachtspunten:
- Laat de eigendomsoverdracht vastleggen bij de notaris als een van jullie de woning overneemt. De notaris zorgt voor de juiste afhandeling bij het kadaster en past de eigendomsregistratie aan.
- Wijzig de hypotheek bij overname van de woning moet de hypotheek op naam komen van degene die het huis overneemt. Dit loopt via de bank en kan alleen als diegene voldoende inkomen heeft.
- Maak duidelijke afspraken in het echtscheidingsconvenant. Daarin kun je vastleggen hoe de woning verdeeld wordt, wie welke kosten betaalt en wat er gebeurt als een gezamenlijke eigendom wordt aangehouden. Dit convenant wordt vervolgens opgenomen in het verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank.
- Denk aan fiscale gevolgen. Het is verstandig om een financieel adviseur of scheidingsadviseur mee te laten kijken naar de fiscale consequenties van jullie keuzes. Zo voorkom je onaangename verrassingen achteraf.
Tot slot
Het regelen van een eigen woning bij een scheiding vraagt om goede communicatie en duidelijke afspraken. of jullie nu kiezen voor verkoop, overname of gezamenlijke eigendom: laat je goed informeren over de financiële gevolgen en zorg dat alles juridisch waterdicht is vastgelegd. Zo kunnen jullie allebei met vertrouwen aan een nieuwe fase beginnen.
Wil je hulp bij het maken van de juiste keuzes of heb je vragen over jullie specifieke situatie? Neem dan gerust contact op met mij als register erkend scheidingsadviseur.