Uit elkaar bij samenwonen?
Ben je aan het nadenken over uit elkaar gaan bij samenwonen? Of zit je er misschien al middenin? Dan is het belangrijk om te weten dat uit elkaar gaan als samenwoners juridisch vaak ingewikkelder is dan scheiden bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Veel mensen denken dat het simpeler is, maar in werkelijkheid moet je als samenwoners juist veel meer zelf regelen.
Waarom is uit elkaar gaan bij samenwonen vaak complexer?
Omdat de wet voor samenwoners niets automatisch regelt, moet je veel zelf vastleggen. Dit maakt het risico op misverstanden of conflicten groter. Het is daarom verstandig om:
- alle afspraken schriftelijk vast te leggen,
- te laten checken of je recht hebt op vergoeding of terugbetaling,
- tijdig professionele hulp in te schakelen, zodat je geen belangrijke zaken over het hoofd ziet.
Geen familierecht, wel verbintenissenrecht
Als je gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, val je automatisch onder het familierecht. De wet regelt dan veel zaken voor je. Denk aan de verdeling van vermogen, het ouderlijk gezag en alimentatieverplichtingen. Maar bij samenwoners is dat anders: jullie vallen niet onder het familierecht, maar onder het verbintenissenrecht (Burgerlijk Wetboek Boek 6).
Dat betekent: de wet regelt niets voor jullie, tenzij jullie zelf duidelijke afspraken hebben gemaakt. Hebben jullie bijvoorbeeld een samenlevingsovereenkomst? Dan vormt die het uitgangspunt. Zonder zo’n overeenkomst moeten jullie zelf onderling afspraken maken over wie wat krijgt, en op welke manier.
Wat was de bedoeling?
In het verbintenissenrecht draait het om de bedoeling van partijen. Hebben jullie samen een huis gekocht? Hebben jullie geld in elkaar geïnvesteerd? Dan wordt gekeken naar hoe de samenwerking tot stand kwam, wat jullie daarover hebben vastgelegd en wat redelijk is. En dat is niet altijd zwart-wit. Daarom kunnen er snel discussies ontstaan over vergoedingsrechten, schulden of de eigendomsverhouding van bezittingen.
Vergoedingsrechten en verjaring
Een van de belangrijkste maar vaak vergeten onderwerpen bij samenwoners is het vergoedingsrecht. Heb jij bijvoorbeeld geïnvesteerd in de woning die op naam van je partner staat? Dan heb je misschien recht op vergoeding. Maar let op: deze rechten kunnen verjaren! In sommige gevallen al na vijf jaar. Wacht dus niet te lang met het regelen van financiële afwikkeling.
Denk ook aan het ouderschapsplan
Hebben jullie samen kinderen? Dan is een ouderschapsplan verplicht bij het beëindigen van de relatie. Daarin leg je vast hoe jullie de zorg, opvoeding en financiële afspraken rondom de kinderen regelen. Dit geldt voor zowel gehuwden als samenwoners.
Wat moet je regelen als samenwoners uit elkaar gaan?
- de verdeling van de woning: blijft één van jullie in het huis wonen of wordt het verkocht?
- gezamenlijke bezittingen en schulden: wie neemt wat over en hoe worden schulden afgelost?
- vergoedingsrechten: heeft één van jullie geïnvesteerd in de woning of in andere eigendommen van de ander, dan kan er recht zijn op vergoeding.
- afspraken over kinderen: hebben jullie samen kinderen, dan is een ouderschapsplan verplicht waarin jullie zorg, opvoeding en financiële afspraken vastleggen.
Samenvattend
Samenwonen en uit elkaar gaan lijkt misschien ‘vrijblijvend’, maar dat is het niet. De juridische en financiële afwikkeling kan ingewikkeld zijn, zeker als er vermogen, schulden of kinderen in het spel zijn. En waar gehuwden een wettelijk kader hebben, moeten samenwoners veelal zelf alles vastleggen. Regel het dus goed, leg afspraken schriftelijk vast en schakel op tijd hulp in.
Wil je zeker weten dat je niets over het hoofd ziet? Willen jullie hulp bij het maken van de juiste keuzes of hebben jullie vragen over jullie specifieke situatie? Neem dan gerust contact op, of lees hier wat ik voor jullie kan betekenen als register erkend scheidingsadviseur.